Άκουσα για πρώτη φορά για το Δρόμο για τον Άγιο Ιάκωβο, ή το Camino de Santiago, πριν από αρκετά χρόνια ενώ βρισκόμουν στη Γαλλία για μια πανεπιστημιακή ανταλλαγή. Ο Πάμπλο ήταν ένας άτυπος Ισπανός φοιτητής πολιτικός μηχανικός. Πριν από λίγους μήνες αποφάσισε να κάνει ένα διάλειμμα από το πανεπιστήμιο και ξεκίνησε να ταξιδεύει με ένα σακίδιο στην Ευρώπη ενώ έπαιζε τραγούδια φλαμένκο με την κιθάρα του στους δρόμους. ¨Αν κάποτε χάσεις την πίστη σου στην ανθρωπότητα, πρέπει να περπατήσεις στο Camino de Santiago¨, μου είπε και κράτησα τη συμβουλή του στο πίσω μέρος του μυαλού μου για πολλά χρόνια.
Μετά την κορύφωση της πανδημίας του Covid και ενώ περνούσα μια προσωπική κρίση, η πίστη μου στην ανθρωπότητα άρχισε να μειώνεται δραματικά. Μόλις είχα γυρίσει σπίτι από ένα ταξίδι ενός έτους στη Νότια Αμερική και σύντομα ένιωσα παγιδευμένος σε μια συνηθισμένη ζωή. Δεν είχα σχέδια, δεν είχα ευθύνες και ένιωθα τη φαγούρα για μια περιπέτεια.
Φαινόταν η τέλεια στιγμή για να θυμηθώ τα λόγια του φίλου μου του Πάμπλο. Έτσι άρχισα να οργανώνω μια εμπειρία που θα έχει πάντα ένα ιδιαίτερο μέρος στην καρδιά μου. Ελπίζω ότι με το να μοιραστώ την ιστορία μου για το Camino, θα μπορέσω να ξυπνήσω την περιέργεια και τον ενθουσιασμό σου να δοκιμασεις αυτήν την πρόκληση και να παρέχω χρήσιμες πληροφορίες για το τι να περιμένεις και πώς να το σχεδιάσεις καλύτερα.
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ CAMINO ΚΑΙ ΠΟΙΑ ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΝΑ ΕΠΙΛΕΞΕΙΣ.
Πάντα εκτιμάς περισσότερο ένα ταξίδι όταν μαθαίνεις λίγα πράγματα για την ιστορία του. Και το Camino de Santiago, έχει μακρά ιστορία πάνω από 1000 χρόνια. Πιστεύεται ότι οδηγεί στον τάφο του αποστόλου Αγίου Ιακώβου. Η ανακάλυψη αυτού του τάφου το 813 μ.Χ. οδήγησε σταδιακά στην κατασκευή ενός τεράστιου αρχιτεκτονικού αριστουργήματος, του καθεδρικού ναού του Σαντιάγο ντε Κομποστέλα.
Λίγο μετά την πρώτη κατασκευή, προσκυνητές από όλο τον κόσμο άρχισαν να φτάνουν στην πόλη του Σαντιάγο. Τα επόμενα χρόνια, το Σαντιάγο θα γινόταν ο σημαντικότερος χριστιανικός θρησκευτικός χώρος μετά την Ιερουσαλήμ και τη Ρώμη, με 350.000 άτομα να φτάσουν στον καθεδρικό ναό μόνο το 2019.
Τα πρώτα χρόνια, το περπάτημα στο Camino ήταν δημοφιλές μεταξύ των Ρωμαιοκαθολικών προσκυνητών που ήθελαν να επιδείξουν την πίστη τους ή έπρεπε να τιμωρηθούν για μια αμαρτία. Σήμερα, οι περισσότεροι άνθρωποι περπατούν στο δρόμο ως μια πνευματική προσπάθεια για να ξεπεράσουν ό,τι τους εμποδίζει ή για να ξαναβρούν τον εαυτό τους.
Ξεκινώντας από οποιαδήποτε ευρωπαϊκή πόλη και τελειώνοντας στο Σαντιάγο, θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ένα Camino. Ωστόσο, υπάρχουν 5 καθιερωμένες διαδρομές με επιλογές διαμονής και φαγητού ειδικά φτιαγμένες για τους προσκυνητές. Αυτές οι διαδρομές είναι χαρρογραφημενες σε όλη την έκταση τους με πινακίδες-κοχύλια, το κύριο σύμβολο του προσκυνητή. Ακολουθώντας αυτές τις πινακίδες σε πόλεις, χωριά ή την εξοχή, θα σου δείξει τον σωστό δρόμο προς τον Καθεδρικό Ναό.
Κάθε μία από αυτές τις διαδρομές έχει ενδιαφέρουσες πτυχές και θα ήταν μια πολύτιμη εμπειρία. Ωστόσο, η πιο δημοφιλης είναι το Camino Francais (Γαλλικός δρόμος) με αφετηρία τη μικρή πόλη Saint-Jean Pied de Port στα γαλλικά σύνορα. Το συνολικό μήκος του French Way είναι 764 χιλιόμετρα και οι περισσότεροι το κάνουν σε 33 στάδια με μέσο όρο 25 χιλιόμετρα την ημέρα.
Περισσότεροι από τους μισούς του συνόλου των επισκεπτών επιλέγουν αυτή τη διαδρομή, καθιστώντας την την πιο κοινωνική και με τις καλύτερες υποδομές. Υπάρχουν επίσης πολύ περισσότερες πληροφορίες σχετικά με αυτό στο διαδίκτυο και οι διάφορες διαθέσιμες επιλογές για φαγητό και ύπνο μπορούν να κάνουν το συνολικό κόστος του ταξιδιού σημαντικά χαμηλότερο. Γι’ αυτό επέλεξα τη γαλλική διαδρομή και θα τη συνιστούσα για κάθε πρωτάρη.
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ CAMINO DE SANTIAGO;
Είναι δυνατό να περπατήσεις τη γαλλική διαδρομή όλο το χρόνο. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια του χειμώνα (Νοέμβριος-Φεβρουάριος) οι θερμοκρασίες πέφτουν χαμηλά και μόνο λίγοι προσκυνητές επιλέγουν αυτή την περίοδο για το Camino τους. Ως αποτέλεσμα, οι επιλογές διαμονής είναι πολύ λιγότερες και το συνολικό κόστος του ταξιδιού μπορεί να είναι υψηλότερο. Ωστόσο, λιγότερος κόσμος σημαίνει πιο ήσυχους περιπάτους και μια πιο απομονωμένη εμπειρία.
Οι πιο πολυσύχναστοι μήνες του έτους είναι ο Ιούλιος και ο Αύγουστος, όταν οι περισσότεροι Ευρωπαίοι φοιτητές και εργαζόμενοι έχουν τις καλοκαιρινές διακοπές τους. Αυτή η περίοδος έχει επίσης την υψηλότερη θερμοκρασία, κάνοντας το περπάτημα δύσκολο κάτω από τον καυτό μεσογειακό ήλιο. Η σύστασή μου θα ήταν να κάνεις το Camino κατά τους ανοιξιάτικους μήνες (Απρίλιος, Μάιος, Ιούνιος) ή το φθινόπωρο (Σεπτέμβριος, Οκτώβριος), καθώς οι θερμοκρασίες δεν είναι πολύ υψηλές ή πολύ χαμηλές και ο αριθμός των ανθρώπων προσφέρει μια καλή ισορροπία μεταξύ ιδιωτικότητας και κοινωνικοποίησης.
ΤΙ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΝΑ ΠΑΚΕΤΑΡΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ CAMINO;
Το σακίδιο σου θα είναι η προέκταση του σώματός σου! Σαν χελώνα, θα πρέπει να κουβαλησεις το σπίτι και τα υπάρχοντά σου όπου κι αν πας.
Δεδομένου ότι έπρεπε να συνεχίσω να ταξιδεύω μετά το Camino, και έπρεπε επίσης να κουβαλάω τον laptop μου, το σακίδιο μου κατέληξε πολύ βαρύ για τις μεγάλες πεζοπορίες (περίπου 15 κιλά). Το πλήρωσα με ταλαιπωρία και επιπλέον καθημερινή προσπάθεια και δεν θα σε συμβούλευα να κάνεις το ίδιο. Η σύσταση μου είναι να μεταφέρεις συνολικά λιγότερο από 7 κιλά. Είναι ένας ρεαλιστικός αριθμός που σου επιτρέπει να πακετάρειε όλα τα σημαντικά πράγματα, χωρίς να χρειάζεται να υποφέρεις για αυτό στη διαδρομή. Εδώ θα βρείς έναν οδηγό για το πως να πακετάρεις σε κάθε ταξίδι.
Για όσους δεν θέλουν να μεταφέρουν τα πράγματά τους, υπάρχει καθημερινή υπηρεσία μεταφοράς αποσκευών από τον έναν προορισμό στον άλλο, που κοστίζει 5 ευρώ.
Τα απολύτως σημαντικά αντικείμενα που πιστεύω ότι θα χρειαστεί κάθε προσκυνητής είναι:
- Διαβατήριο ή ταυτότητα: Θα χρειαστείς ένα έγγραφο για την ταυτοποιηση σου όταν ταξιδεύεις ή εγγράφεσαι στο κατάλυμα. Για Έλληνες, η ταυτότητα θα είναι αρκετή.
- Διαβατήριο προσκυνητή: Αυτό είναι ένα σημειωματάριο που μπορείς να αποκτήσεις σε οποιαδήποτε κύρια στάση κατά τη διάρκεια του Camino. Χρησιμεύει για την απόκτηση της Πιστοποίησης Compostela, ένα έγγραφο γραμμένο στα λατινικά που περιλαμβάνει το όνομά σου και τα χιλιόμετρα που έχεις περπατήσει. Απαραίτητη προϋπόθεση για να το αποκτήσεις είναι να έχεις τουλάχιστον μία σφραγίδα την ημέρα στο προσκυνητικό σου διαβατήριο από κάθε στάση που κάνεις στο δρόμο σου. Μπορείς να βρεις αυτες τις σφραγίδες σε εκκλησίες, καφετέριες, μπαρ, ξενοδοχεία και μουσεία σε όλη τη διαδρομή. Το διαβατήριο γεμάτο σφραγίδες χρησιμεύει ως τη καλύτερη ανάμνηση από όλη τη διαδρομή..
- Υπνόσακος: Οι περισσότερες επιλογές διαμονής, όπως οι κοιτώνες σε μοναστήρια, είναι ταπεινές και δεν προσφέρουν σκεπάσματα ή επιπλέον κουβέρτες. Οι υπνόσακοι είναι απαραίτητο κτήμα των προσκυνητών.
- Αδιάβροχο πόντσο: Όποια εποχή του χρόνου κι αν κάνεις το Camino, η βροχή κάποια στιγμή θα σε βρει! Ένα βασικό πλαστικό πόντσο για να προστατεύει εσένα και την τσάντα σου θα κάνει τη δουλειά.
- Άνετα παπούτσια: Συνάντησα διάφορους ανθρώπους που παράτησαν το camino λόγω κακής επιλογής παπουτσιών. Επελεξε παπούτσια πεζοπορίας ή αθλητικά, αλλά καλό είναι να αποφύγεις τη χρήση ολοκαίνουργιων. Πάρε μαζί σου αυτά που έχεις ήδη χρησιμοποιήσει για αρκετό καιρό πριν, έχουν ρυθμιστει και αισθάνονται άνετα στο πόδι σου.
- Μπαστούνια πεζοπορίας: Μπορούν να βοηθήσουν στη διανομή μέρους του βάρους των αποσκευών σου στα χέρια και όχι στην μεση και στα γόνατά σου. Το βρήκα επίσης μεγάλη βοήθεια, ειδικά ψυχολογικά, ενώ ανέβαινα τις ανηφόρες. Αντί για μπαστούνια πεζοπορίας μπορείς να χρησιμοποιήσεις, όπως έκανα εγώ, ένα μακρύ ραβδί που θα βρεις στην διαδρομή.
- Ανανεώσιμο μπουκάλι νερού: Σε πολλές στάσεις στη διαδρομή, το νερό θα είναι πόσιμο ή δωρεάν για γέμισμα.
- Μικρή πετσέτα: Προσπάθησε να πάρεις μια που θα στεγνώνει γρήγορα κατά τη διάρκεια της νύχτας.
- Ένα βασικό ιατρικό κιτ: Θα υπάρχουν διαθέσιμα φαρμακεία σε περίπτωση που χρειαστεις κάτι σε κάθε στάση στη διαδρομή. Παρε λοιπόν τα απολύτως απαραίτητα και πρόσθεσε ψαλίδι, βελόνα, βαζελίνη, και αντισηπτικό που θα χρησιμοποιήσεις για να απαλύνεις τους (αναπόφευκτους) κάλους.
- Ωτοασπίδες: Θα είναι σωτήριες στην (αναπόφευκτη) περίπτωση που κάποιος ροχαλίζει στο κοινόχρηστο κατάλυμα.
- Μίνι λουκέτο: Χρησιμοποιήσε το για να κλειδώσεις τα υπάρχοντά σου κατά τη διάρκεια της νύχτας ή όποτε αφήνεις το σακίδιό σου μόνο του.
- Ακουστικά: Είναι καλή ιδέα να ακούς μουσική ή podcast που σε παρακινούν ενώ διανύεις μεγάλες αποστάσεις.
ΠΟΥ ΝΑ ΜΕΙΝΕΙΣ ΚΑΙ ΤΙ ΝΑ ΦΑΣ ΣΤΟ ΚΑΜΙΝΟ.
Η διαμονή κατά τη διάρκεια του camino είναι μια εμπειρία από μόνη της. Φυσικά, σε πολλές από τις στάσεις στη διαδρομή, μπορείς να βρείς τα τυπικά δωμάτια του ξενοδοχείου, αλλά το κόστος είναι σημαντικά υψηλότερο και η εμπειρία δεν είναι τόσο περιεκτική.
Η πιο συνηθισμένη επιλογή διαμονής είναι ο ξενώνας προσκυνητών, ή όπως λέγεται στα ισπανικά, albergue. Είναι στυλ κοιτώνα και μπορούν να είναι είτε δημόσιοι είτε ιδιωτικοί. Στους δημόσιους μπορείς να έχεις κρεβάτι μόνο αν έχεις το προσκυνηματικό σου διαβατήριο και αν φτάσεις νωρίς πριν γεμίσει. Δεν είναι δυνατή η κράτηση δωματίων και το κόστος κυμαίνεται μεταξύ 5-15 ευρώ τη βραδιά, ενώ το μέγεθος κυμαίνεται από μόλις 4 έως και 20 άτομα σε ένα δωμάτιο.
Μερικά από αυτά είναι πραγματικά μοναστήρια που παρέχουν καταφύγιο στους προσκυνητές και περιμένουν μόνο μια δωρεά ως επιστροφή. Τα ιδιωτικά albergues προσφέρουν συνήθως περισσότερες ανέσεις και είναι λιγότερο υπερπλήρη, αν και το κόστος ανά διανυκτέρευση μπορεί να είναι υψηλότερο.
Τα Albergues έχουν μια ζεστή ατμόσφαιρα. Μετά από μια κουραστική μέρα περπάτημα, οι πεζοπόροι συγκεντρώνονται στους κοινόχρηστους χώρους για να μιλήσουν για τους αγώνες της ημέρας τους και (κυρίως) τους κάλους τους. Αυτό είναι ένα σπίτι μακριά από το σπίτι, όπου άνθρωποι από κάθε ηλικία, φυλή ή υπόβαθρο ανταλλάσσουν ιδέες και προσπαθούν να βρουν το νόημα πίσω από την κοινή πρόκληση να φτάσουν στο Σαντιάγο.
Από την άλλη, να είσαι έτοιμος να περάσεις μερικές άγρυπνες νύχτες λόγω των θορυβωδών γειτόνων ή να περιμένεις ότι κάποιος μπορεί να αφήσει απρόσεκτα τις βρώμικες κάλτσες του στο μαξιλάρι σου. Ωστόσο, αυτά είναι ένα μέρος της εμπειρίας σκλήρυνσης του Camino και αυτές οι δυσκολίες παίζουν σημαντικό ρόλο για να καταλαβεις πραγματικα τι είναι το Καμίνο.
Μερικοί άνθρωποι περπατούν στο κάμινο με μια σκηνή και τη χρησιμοποιούν για να κατασκηνώσουν σε κάθε στάση στη διαδρομή. Αν και δεν είναι τόσο άνετο και θα απαιτούσε κάποια προηγούμενη εμπειρία, είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να εξοικονομήσεις χρήματα και να απολαύσεις όμορφα φυσικά μέρη.
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι το φαγητό έξω θα είναι πολύ πιο ακριβό από το να μαγειρέψεις.. Συνήθως προσφέρεται ένα μενού ημέρας (menu del dia= ένα σετ μενού για προσκυνητές που περιλαμβάνει σούπα, κυρίως πιάτο και ένα ποτήρι κρασί που κοστίζει περίπου 10 ευρώ.
Ανάλογα με την περιοχή στην οποία βρίσκεσαι, θα υπάρχουν ειδικά πιάτα που πρέπει να δοκιμάσεις όπως τάπας στο Μπούργκος, παγωτό στο Λογκρόνο και χταπόδι στο Μελίντε.
Ωστόσο, νομίζω ότι τα κοινά γεύματα που μαγειρεύουν όλοι μαζί οι καλεσμένοι στο albergue και τα μεγάλα δείπνα γεμάτα γέλια, μουσική και ιστορίες είναι πολύ πιο σημαντικό μέρος του camino από την τοπική κουζίνα. Το κόστος σούπερ μάρκετ είναι φθηνό και το μαγείρεμα υγιεινών γευμάτων θα σε βοηθήσει να ανακτήσεις τις δυνάμεις σου μεταξύ των πεζοποριών. Θα σπάσει επίσης τη ρουτίνα του μποκαντίλο και της τορτίγιας!
ΠΟΣΟ ΚΟΣΤΙΖΕΙ ΤΟ CAMINO;
Η γαλλική διαδρομή γίνεται συνήθως σε 33 στάδια, με μέσο όρο 25 χιλιομέτρων ανά στάση. Ως αποτέλεσμα, το περπάτημα στο Camino χωρίς ημέρες ανάπαυσης σημαίνει ότι θα περάσεις 33 ημέρες στο δρόμο. Τα συνολικά έξοδα μπορεί να ποικίλλουν τρομερά ανάλογα με το πόση άνεση είσαι διατεθειμένος να θυσιάσεις.
Ο προϋπολογισμός είναι ένα σημαντικό βήμα για κάθε ταξίδι (μπορείς να μάθεις περισσότερα πώς να υπολογίσεις το κόστος του κάθε ταξιδιού σου εδώ). Είναι δυνατό να περπατήσεις το Camino ακόμη και για ένα κλάσμα του κόστους που υποδεικνύω, αλλά χρησιμοποιώντας το παράδειγμά μου, θα προσπαθήσω να καλύψω τις ανάγκες του μέσου προσκυνητή.
- Αεροπορικά εισιτήρια για τον προορισμό: Τα αεροπορικά και λεωφορεία μου κόστισαν περίπου 80 ευρώ από Αθήνα προς Παμπλόνα.
- Διαμονή: Το μέσο κόστος σε δημοτικούς κοιτώνες είναι 8 ευρώ, ενώ ένα μέσο ιδιωτικό δωμάτιο είναι 20 ευρώ. Σημαίνει ότι η το να περασεις περίπου 25 μερες σε κοινόχρηστα δωμάτια και περίπου 7 ημέρες σε έναν ξενώνα οδηγεί σε συνολικό κόστος 340 ευρώ.
- Φαγητό: Για μένα λειτούργησε καλύτερα να έχω πρωινό και μεσημεριανό έξω όσο περπατούσα στο καμίνο και να ετοιμάζω το δικό μου φαγητό για τα δείπνα. Μερικές φορές ετοίμαζα απόι το προηγούμενο βράδυ φαγητό για την επόμενη μέρα και πέρασα μερικά βράδια τρώγοντας με φίλους σε εστιατόρια. Αυτός ο τρόπος χειρισμού του φαγητού θα σου κόστιζε περίπου 350 ευρώ.
- Δραστηριότητες και διασκέδαση: Η Βόρεια Ισπανία φημίζεται για τους πλούσιους αμπελώνες, οπότε ετοιμάσου να ξοδέψεις χρήματα για να δοκιμάσεις τοπικά κρασιά. Επίσης, οι είσοδοι των μουσείων και άλλες δραστηριότητες για διασκέδαση στο δρόμο θα χρειαστούν μέρος του προϋπολογισμού σου. Περίπου 100 ευρώ είναι ένα καλό ποσό για αυτή την κατηγορία.
Αναμνηστικά και ψώνια: Σε κάποιο σημείο του ταξιδιού θα χρειαστείς επιπλέον ρούχα, να αντικαταστήσεις κάτι σπασμένο ή θα αγοράσεις κάτι για να θυμάσαι το Camino. 50 ευρώ θα ήταν εντάξει για την κάλυψη αυτών των εξόδων.
Συνολικό Κόστος: 920 ευρώ
ΟΙ ΣΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ & ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΤΟΥ CAMINO
Όπως είπα και πριν, η πιο κοινή αφετηρία για τον γαλλικό δρόμο είναι η πόλη Saint-Jean Pied de Port στα Πυρηναία. Όταν εγώ το έκανα, ήταν περίπλοκο να μπω στη Γαλλία, οπότε έπρεπε να ξεκινήσω τη διαδρομή από το ισπανικό έδαφος, μόλις 50 χιλιόμετρα μακριά.
Έφτασα στην Παμπλόνα ένα ηλιόλουστο απόγευμα του Σαββάτου. Ο κόσμος είχε μαζευτεί στα τοπικά μπαρ με τα τραπεζάκια στο δρόμο και έπινε βαρελίσια μπύρα απολαμβανοντας τον ζεστό καιρό. Όλα φαίνονταν τέλεια στη χώρα των Βάσκων.
Σύντομα έφτασα στο δημόσιο albergue και με απογοήτευση ανακάλυψα ότι ήταν γεμάτο. Περπάτησα στην πόλη για λίγες ώρες, ρωτώντας σε ξενώνες , αλλά προφανώς οι γιορτές που γίνονταν αυτό το Σαββατοκύριακο έχουν προσελκύσει πολλούς επισκέπτες. Κουρασμένος από το ταξίδι, έπρεπε να συμβιβαστώ σε μια αρκετά ακριβή επιλογή και να υποσχεθώ στον εαυτό μου ότι από εδώ και πέρα θα είμαι πάντα νωρίς.
Το επόμενο πρωί ξύπνησα στις 06:00 και ξεκίνησα την πρώτη μου μέρα περπατήματος ενώ ο ήλιος ήταν ακόμα κρυμμένος. Η πόλη έμοιαζε βομβαρδισμένη από το προηγούμενο βράδυ των εορτασμών.
Στο σκοτάδι της νύχτας, δυσκολευόμουν να εντοπίσω όλα τα κοχύλια που δείχνουν τη σωστή κατεύθυνση του δρόμου. Αφού χάθηκα μερικές φορές, βγήκα από τα μπερδεμένα όρια της πόλης και έφτασα στην ισπανική ύπαιθρο.
Αφού περπάτησα περίπου 13 χιλιόμετρα και πέρασα από ένα ρέιβ πάρτι με μεθυσμένους να χορεύουν ακόμα, έφτασα στο λόφο της συγχώρεσης. Στην κορυφή, συνάντησα το εμβληματικό μεταλλικό γλυπτό των 12 προσκυνητών: «Εκεί που το μονοπάτι του ανέμου συναντά τα αστέρια», λέει μια φράση στο γλυπτό και ακόμα κι αν ήταν η πρώτη μέρα του Camino μου, με άγγιξε με ένα περίεργο τρόπο.
Μετά από μερικές ακόμη ώρες περπάτημα, έφτασα στο πρώτο χωριό – προορισμό και κατευθύνθηκα στο δημόσιο albergue. Στο Puente de la Reina, το δημόσιο albergue μοιάζει με μια μικρή όαση. Ένας κήπος με προσκυνητές να μαζεύονται, να μιλάνε, να πίνουν και να σχεδιάζουν την επόμενη μέρα.
Αυτή την πρώτη μέρα συνάντησα φίλους που καταλήξαμε να περπατάμε μαζί μέχρι το Σαντιάγο. Στο δρόμο συναντήσαμε άλλους πολύτιμους φίλους και συντρόφους με τους οποίους μοιραστήκαμε πολύτιμες στιγμές. Τις ατελείωτες ώρες περπατήματος συζητούσαμε τις σκέψεις μας για τη ζωή, κατασκευάσαμε νέους κόσμους και λύσαμε, τουλάχιστον θεωρητικά, όλα τα προβλήματα της ανθρωπότητας. Το να μοιράζεσαι έναν κοινό αγώνα, όπως αυτή η φυσική πρόκληση, ανοίγει τους ανθρώπους και τους συνδέει πιο γρήγορα από ό,τι υπό κανονικές συνθήκες.
Μέρα με τη μέρα, ξυπνούσα στις 6 και περπατούσα μέχρι να ολοκληρώσω το επόμενο στάδιο. Λίγα χιλιόμετρα έξω από την Estella συνάντησα ένα άλλο διάσημο μέρος του καμίνο, το συντριβάνι του κρασιού. Ένα μοναστήρι στη διαδρομή έχει 2 βρύσες όπου οι προσκυνητές μπορούν να θεραπεύσουν τη δίψα τους, μία με νερό και μία με κρασί. Η αλήθεια είναι οτι δεν διψούσα ιδιαίτερα για κρασί στις 07:00 το πρωί, αλλά το δοκίμασα και στην πραγματικότητα δεν ήταν τόσο κακό.
Σύντομα έφτασα στην περιοχή της Rioja, η οποία παράγει μερικά από τα καλύτερα κρασιά στην Ευρώπη. Το σκηνικό κατά μήκος αυτού του τμήματος αλλάζει εντελώς, με αμπέλια να καλύπτουν τη γη μέχρι εκεί που μπορεί να δει το μάτι σου. Μικρά παραδοσιακά χωριουδάκια ξεπροβάλλουν στη μέση των αμπελώνων και παρέχουν καταφύγιο στους προσκυνητές κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Πέρασαν περισσότερες μέρες με περπάτημα και έφτασα στο Μπούργκος. Το τοπίο κατά μήκος της διαδρομής μετατρέπεται σε έναν ωκεανό από ηλιοτρόπια.
Το επόμενο μέρος θεωρείται ένα από τα πιο σκληρά και μονότονα, η μεσέτα. Είναι στην πραγματικότητα μια μεγάλη έκταση πεδιάδων που συνεχίζει να επαναλαμβάνεται για τις επόμενες δύο εβδομάδες.
Γύρω σε αυτό το διάστημα, το αριστερό μου πόδι άρχισε να μου προκαλεί έντονο πόνο κάθε φορά που το πατούσα στο έδαφος. Μια νοσοκόμα που έκανε το camino μου είπε ότι το πρόβλημα πιθανότατα ήταν στη κνήμη και ότι έπρεπε να περάσω μερικές μέρες ξεκούρασης.
Όταν ξεκίνησα το camino, υποσχέθηκα στον εαυτό μου ότι θα το τελειώσω χωρίς καμία ανάπαυση στο δρόμο. Επίσης, δεν ήθελα να χωρίσω από φίλους που περπατούσαν με τον ίδιο ρυθμό, οπότε αποφάσισα να συνεχίσω.
Την επόμενη μέρα ξύπνησα νωρίτερα από το συνηθισμένο, αφού έπρεπε να περπατήσω με πιο αργό ρυθμό λόγω του ποδιού μου. Παραδόξως, ένιωθα πολύ καλύτερα κι έτσι προχώρησα γρήγορα μερικά χιλιόμετρα της διαδρομής. Στη μέση της πορείας όμως, το πόδι μου άρχισε να πονάει έντονα, καθιστώντας αδύνατο να κάνω ακόμα και ένα βήμα. Επειδή ήμουν στη μέση του πουθενά και δεν υπήρχε άλλη επιλογή, έπρεπε να κάνω μικρά επώδυνα βήματα και να συνεχίσω.
Λίγες ώρες αργότερα, συνάντησα τον Αλεσάντρο, έναν Ιταλό προσκυνητή που με είδε να βαδίζω με δυσκολία και έσπευσε να πλησιάσει και να μάθει τι συνέβαινε. Μου έδωσε ενα αντιφλεγμονώδες και μου έδεσε το πόδι. Έπειτα ένας άλλος προσκυνητής μου έδωσε ένα από τα μπαστούνια του και με βοήθησε να ολοκληρώσω την υπόλοιπη διαδρομή.
Στο albergue, ξεκουραζόμουν και προσπάθησα να μην κουνηθώ όλη μέρα ελπίζοντας να συνέλθω όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Το επόμενο πρωί, ετοίμασα το σακιδιο μου και ήμουν πάλι στο δρόμο.
Πέρασαν μέρες, περισσότερες αξέχαστες στιγμές, περισσότεροι αγώνες μέχρι να φτάσουμε στην περιοχή του Λεόν. Σε ένα μικρό χωριό κοντά στη πόλη, διανυκτέρευα με τους φίλους μου σε ένα μοναστήρι, το οποίο κάθε απόγευμα προσφέρει την παραδοσιακή λειτουργία του προσκυνήματος. Μην έχοντας τίποτα άλλο να κάνουμε, αποφασίσαμε να ακούσουμε τον ιερέα. Όλη η ομιλία του κατέληξε να φέρει δάκρυα σε πολλούς από τους προσκυνητές. Αυτό που κράτησα περισσότερο ήταν ότι «όταν περπατάς στο κάμινο, δεν έχει σημασία ποιος ήσουν πριν. Δεν έχει διαφορά αν ήσουν γιατρός, δάσκαλος, πλούσιος, φτωχός, χαρούμενος, λυπημένος. Το μόνο που έχει σημασία είναι αν μπορείς να σκύψεις το κεφάλι και να περπατήσεις το επόμενο χιλιόμετρο. Όλοι είναι ίσοι όταν είναι προσκυνητές. Μπορείτε να επιλέξετε να μάθετε από την εμπειρία και να βοηθήσετε όσους περπατούν μαζί σας ή μπορείτε να επιλέξετε να παραπονεθείτε και να βρείτε προβλήματα στο δρόμο. Είναι μια μικρή συγκεντρωμένη ζωή, μέσα στη ζωή».
Συνεχίζοντας τον γαλλικό δρόμο, κατέληξα σε μια άλλη ξεχωριστή στάση του Camino. Αυτή είναι η αρχαία πόλη Rabanal de Camino, όπου οι ιππότες ναΐτες βοηθούσαν τους προσκυνητές να περάσουν το βουνό. Στην κορυφή στέκεται ο περίφημος Cruz de Fero, ο σιδερένιος σταυρός.
Για αιώνες, οι προσκυνητές φέρνουν από το σπίτι τους έναν βράχο που θα αφηναν κάτω από αυτόν τον σταυρό. Αυτός ο βράχος συμβολίζει ότι αφήνουν πίσω τις αμαρτίες τους και τα προβλήματα, προχωρώντας σε μια νέα ζωή. Άφησα τον βράχο μου, αλλά κυρίως ένιωσα πιο ανάλαφρος γιατί τώρα ήμουν επιτέλους κοντά στο Σαντιάγο.
Και ήρθε η μεγάλη μέρα. Μόλις 20 χλμ. από το Σαντιάγο, ένα πρωί του Οκτωβρίου, μετά από 31 ημέρες και 750 χλμ. είδα την πόλη του Σαντιάγο να απλώνεται στον ορίζοντα. Με μια παρέα 6 καλών φίλων, μπήκαμε στους πλακόστρωτους δρόμους και αρχίσαμε να ψάχνουμε για τις τελευταίες πινακίδες που οδηγούσαν στην εκκλησία του Σαντιάγο ντε Κομποστέλα.
Ήμασταν μόλις μια ανάσα από την κεντρική πλατεία, και ενώ περνούσα κάτω από την τελευταία γέφυρα άκουσα έναν καλλιτέχνη του δρόμου να παίζει την γκάιντα του. Η μελωδία μου θύμισε μια δύσκολη μέρα πεζοπορίας που με κατέβαλε η κούραση και ένιωθα ανίκανος να ολοκληρώσω τα τελευταία 5 χιλιόμετρα. Τότε στα ακουστικά μου άρχισε να παίζει το τραγούδι «Τίγρης» τραγουδισμένο από το Χαρούλη. Οι στίχοι και η μουσική με βοήθησαν να βρω τη δύναμη μέσα μου για να συνεχίσω εκείνη τη μέρα. Ο ίδιος ήχος ήρθε στα αυτιά μου όταν είδα τους 3 τρούλους του καθεδρικού ναού.
Όλοι άρχισαμε να αγκαλιαζομαστε και να βγάζουμε φωτογραφίες. Μετά τις πρώτες στιγμές ενθουσιασμού ότι επιτέλους εφτασα, βγήκα από το συννεφάκι μου και παρατήρησα γύρω μου τους εκατοντάδες ανθρώπους που έφταναν κάθε ώρα, κλαίγοντας από ευτυχία στις σκάλες του καθεδρικού ναού.
Κατάλαβα ότι αυτό είναι ένα ιδιαίτερο μέρος στον κόσμο. Αλλά γίνεται ξεχωριστό λόγω της όλης προσπάθειας για να φτάσεις εκεί. Τίποτα που έρχεται εύκολα δεν σε ολοκληρώνει. Μερικές φορές περνάς δυσκολίες και δεν ξέρεις γιατί, αλλά μια μέρα όλα ενώνονται και συνειδητοποιείς ότι κάθε μια από αυτές τις δυσκολίες ήταν ένα μάθημα. Και έγινες σοφότερος επειδή έβαλες τον εαυτό σου σε αυτή την πρόκληση και δεν φοβήθηκες να ξεκινήσεις ένα νέο ταξίδι. Ήταν στο τελος το ταξίδι που μετρούσε και και όχι ο προορισμός; Με αυτή τη σκέψη πήγα να παραλάβω το πολύτιμο πιστοποιητικό του κομποστέλα και το βράδυ είχα ένα μεγάλο πάρτι μέχρι το πρωί με τους φίλους από το δρόμο. Ήταν το ιδανικό κεφάλαιο για το τέλος αυτής της μεγάλης ιστορίας.
ΕΙΝΑΙ Ο ΔΡΟΜΟΣ Ή Ο ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ;
Ένα παγωμένο πρωινό, στη μέση του Camino, ξεκίνησα τη νέα μέρα με περπάτημα μαζί με 3 ξεχωριστούς φίλους. Γύρω στις 06.30 το πρωί ξεκινήσαμε, αλλά κανείς δεν είχε την καλύτερή του διάθεση. Σκέφτηκα ότι χρειαζόμασταν όλοι μια ιστορία για να ξεχάσουμε το κρύο και έτσι αποφάσισα να πω στην ομάδα μια ιστορία από την ελληνική μυθολογία. Ωστόσο, επειδή ήθελα να προσθέσω μια πιο αστεία και πιο οικία πλοκή στην ιστορία, αποφάσισα να αντικαταστήσω τους υπάρχοντες ήρωες με γνωστούς χαρακτήρες που περπατούσαν στο Camino την ίδια περίοδο με εμάς.
Ο ένας ήταν ο “Τομ που ροχάλιζε”. Ο Τομ ήταν ένας πολύ συμπαθητικός, ηλικιωμένος Αμερικανός που περπατούσε στο καμίνο με εξαιρετικό ρυθμό για την ηλικία του, αλλά δυστυχώς θα είχε τη συνήθεια να ροχαλίζει υπερβολικά δυνατά. Κάθε φορά που μοιραζόμασταν έναν κοιτώνα, οι ωτοασπίδες δεν θα ήταν αρκετές για να εμποδίσουν το τρομερό ροχαλητό. Πριν από λίγα βράδια, οι φίλοι μου επέλεξαν να φύγουν από το δωμάτιο κατά τη διάρκεια της νύχτας και να κοιμηθούν στο παγκάκι μπροστά από τον ξενώνα, μόνο και μόνο για να απαλλαγούν από τον συνεχή θόρυβο.
Οι άλλοι πρωταγωνιστές είναι δύο 19χρονα αγόρια από τη Δανία, που ταξιδευαν πριν σπουδάσουν στο πανεπιστήμιο. Με την περιέργειά τους, το χαμόγελό τους και τους υπέροχους τρόπους τους έχουν γίνει διάσημοι γύρω από το Camino. Περπατούσαν γρήγορα, διανύοντας αποστάσεις μεγαλύτερες από τον κανονικό ρυθμό, αλλά είχαν τη συνήθεια να ξεκουράζονται αρκετές μέρες στη διαδρομή και να κάνουν πάρτι σε ορισμένους προορισμούς.
Αυτοί οι τρεις χαρακτήρες με ενέπνευσαν να αλλάξω την παγκοσμίως γνωστή ιστορία από τον Αίσωπο, το λαγό και τη χελώνα και να κάνω τους φίλους μου να γελάσουν αυτό το κρύο πρωινό. Λίγες εβδομάδες μετά το Camino, η φίλη μου Λούσι έγραψε αυτή την ιστορία σε έντυπη μορφη με ακόμη πιο διασκεδαστικό τρόπο. Για μένα, αυτή η ιστορία, αν και χιουμοριστική, συνοψίζει πολύ καλά το νόημα του Camino και θα μου θυμίζει πάντα τους φίλους μου και αυτό το κρύο πρωινό στην ισπανική ύπαιθρο.
Μια φορά κι έναν καιρό, σε μια χώρα γνωστή ως Castilla y León, υπήρχε μια μεγάλη ουρά προσκυνητών που περπατούσαν προς τα δυτικά ως το Σαντιάγο ντε Κομποστέλα. Αν και για τους περισσότερους από τους περιπατητές ήταν ο δρόμος – παρά ο προορισμός – αυτό που είχε σημασία, αυτό δεν μπορούσε να ειπωθεί για τρεις προσκυνητές. Ο Τομ που ροχαλιζει, γνωστός για τη νυχτερινή του ακουστική, και οι Νεαροί Δανοί, ένα μακρυπόδαρο ζευγάρι, μπήκαν έτσι σε έναν αγώνα δρόμου για το ποιος είναι ο πρώτος που θα φτάσει στη μεγάλη πόλη.
Κάπου στη μέση της ατέλειωτης μεσέτας ξεκίνησαν. Οι Νεαροί Δανοί είχαν ένα προφανές πλεονέκτημα: η ηλικία τους και το μήκος των άκρων τους, τους επετρεπε να βαδίζουν ταχύτατα, να προσπερνούν πολλούς περιπατητές και να ολοκληρώνουν τρία στάδια σε μόλις δύο ημέρες. Ο Τομ, που ροχαλιζε από την άλλη, ήταν πολύ μεγαλύτερος και κάθε βήμα έστελνε σήματα πόνου σε όλο το σώμα. Ήταν όμως αποφασισμένος, παρακινημένος από τη χαρά που ένιωθε στην αγκαλιά της μητέρας φύσης.
Ο Τομ έκανε τακτικά διαλείμματα, ξεκουραζόταν βαθιά τη νύχτα και ξυπνουσε σαν καινούριος. Οι Νεαροί Δανοί, εν τω μεταξύ, έτρεχαν μπροστά, καταβροχθίζοντας τα χιλιόμετρα, κοιμόντουσαν άσχημα, αλλά προχωρούσαν απτόητοι. Όταν έφτασαν στο León λίγες μέρες αργότερα, ο Tom απείχε μόνο 21 χιλιόμετρα από το σημείο που ξεκίνησε ο αγώνας.
Στο León οι νέοι ξεκίνησαν να σχεδιάσουν την εκδήλωση του πάρτι γενεθλίων του Jakob. Το παλικάρι είχε κλείσει τα είκοσι πριν από λίγες μέρες και ήθελε να το γιορτάσει με τους πολλούς νέους του καμίγκος. Όλοι όσοι περνούσαν ήταν καλεσμένοι στη φιέστα και σύντομα η είδηση απλώθηκε πάνω κάτω στα αλμπεργκια. Ήταν έτοιμοι για μία αξέχαστη fiesta! Ένα γεγονός που θα συζητούνταν για τα επόμενα χρόνια!
Ο Τομ που ροχαλιζε συνέχισε να προχωράει.
Οι Νεαροί Δανοί βρήκαν ένα υπέροχο Airbnb.
Ο Τομ που ροχαλιζε συνέχισε να προχωραει.
Οι Νεαροί Δανοί μπήκαν στην μπύρα.
Ο Τομ που ροχαλιζε συνέχισε να προχωράει.
Οι Νεαροί Δανοί ξεκίνησαν να τραγουδάνε.
Ο Τομ που ροχαλιζε συνέχισε να προχωράει.
Οι Νεαροί Δανοί βγήκαν ζωντανά στον κοινό τους λογαριασμό στο Instagram.
Ο Τομ που ροχαλιζε συνέχισε να προχωράει.
Οι Νεαροί Δανοί τραγούδησαν χρόνια πολλά σε κάθε γλώσσα κάτω από τον ήλιο.
Και παρόλα αυτά, ο Τομ που ροχαλιζε συνέχισε να προχωράει.
Το γλέντι κράτησε μέρες και νύχτες. Πόσες κανείς δεν μπορούσε να είναι σίγουρος. Παρά το hangover συνέχισαν το επόμενο πάρτι με έναν ολοένα αυξανόμενο αριθμό προσκυνητών να παραυρίσκονται. Δε μπορούσαν να σταματήσουν! Οι καλύτερες μέρες της ζωής τους! Η καλύτερη δεύτερη χρονιά διακοπών πριν το πανεπιστήμιο που έγινε ποτέ!
Ένα πρωί, εκτός απροόπτου, έλαβαν ένα Whatsapp από τον Τομ που ροχαλιζε. Ήταν μια φωτογραφία από το O’Pedrouzo, μόλις 5 χιλιόμετρα από τον καθεδρικό ναό του Σαντιάγο. «Ω, όχι!» φώναξαν οι νεαροί, έδεναν τα παπούτσια τους και έτρεξαν έξω από την πόρτα. Ο Τομ ήταν αργός, αλλά δεν ήταν τόσο αργός. Είχαν ακόμα 372 χιλιόμετρα!
Οι Νεαροί Δανοί έτρεξαν. Ο Τομ που ροχαλίζει έψαξε τη τελευταία δύναμη μέσα του. Οι Νεαροί Δανοί ξεπέρασαν τον Κρουζ ντε Φέρο. Ο Τομ που ροχαλιζε περπάτησε στα πλακόστρωτα δρομάκια του Σαντιάγκο. Οι Νεαροί Δανοί περνούσαν από τα ατελείωτα χωράφια με σιτάρι. Ο Τομ που ροχαλιζε πέρασε κάτω από την αψίδα και την κεντρική πλατεία όπου έστριψε στα αριστερά του για να αντικρίσει την εντυπωσιακή πρόσοψη του καθεδρικού ναού και τους τρεις χαρακτηριστικούς πύργους του. Πλημμυρισμένος από συγκίνηση, έπεσε στα γόνατα και έκλαψε με λυγμούς. Είχε κερδίσει τον αγώνα.
Λίγο αργότερα, οι Νεαροί Δανοί ενώθηκαν μαζί του στην πλατεία. Αγκαλιάστηκαν. Κοιτάζονταν στα μάτια. Και μετά τους χτύπησε – όλος αυτός ο αγώνας ήταν ανούσιος. Ο προορισμός δεν είχε καμία σημασία. ήταν όλα για το Camino.
Το τέλος.
